.png)
Biến đổi khí hậu đang trở thành thách thức lớn nhất của nhân loại. Việc giảm phát thải khí nhà kính đã trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tại TP Hồ Chí Minh (TP HCM), một trong những thành phố lớn nhất và phát triển nhanh nhất của Việt Nam, việc thí điểm tín chỉ carbon trong lĩnh vực giao thông vận tải đang được triển khai nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.
Tín chỉ carbon là gì?
Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép cho phép một tổ chức hoặc cá nhân phát thải một tấn CO2 hoặc khí thải nhà kính khác. Theo Nghị quyết 98 của Quốc hội, TP HCM được phép thử nghiệm việc trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon. Đặc biệt, địa phương sẽ hưởng 100% nguồn thu từ giao dịch này, và số tiền thu được sẽ được sử dụng cho các chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xanh và tuần hoàn.
Tiềm năng giảm phát thải từ giao thông
TP HCM hiện có khoảng 10 triệu phương tiện giao thông, chủ yếu sử dụng nhiên liệu hóa thạch, dẫn đến lượng phát thải cao. Theo ước tính, khoảng 40% trong số 35 triệu tấn carbon phát thải hàng năm của thành phố đến từ lĩnh vực giao thông. Điều này cho thấy tiềm năng lớn để chuyển đổi sang các phương tiện giao thông xanh hơn.
TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM (HIDS), cho biết rằng việc chuyển đổi 2.600 chiếc xe buýt sang xe điện và tăng cường hệ thống metro sẽ giúp giảm đáng kể lượng phát thải này. "Đề án metro còn 7 tuyến sẽ phát triển trong thập niên tới. Việc chuyển đổi mạnh mẽ từ phương tiện cá nhân sang công cộng và sạch sẽ tạo ra dư địa lớn để bán tín chỉ carbon," ông Vũ nhận định.
Các giải pháp đề xuất
Trong kế hoạch tạo tín chỉ carbon giao thông, TP HCM đã xác định ba ưu tiên chính nhằm giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sự phát triển bền vững:
Chuyển đổi xe buýt và xe máy sang xe điện:
Việc chuyển đổi này không chỉ giúp giảm phát thải mà còn nâng cao hiệu quả vận hành của các phương tiện công cộng. Hiện tại, TP HCM đã đưa vào hoạt động gần 500 xe buýt sử dụng nhiên liệu CNG và điện, đồng thời triển khai hàng ngàn taxi điện của VinFast và xe máy điện cho dịch vụ giao hàng. Theo TS Vũ Anh Tuấn, việc chuyển đổi 2.600 chiếc xe buýt sang xe điện có thể mang lại khoảng 700.000 USD mỗi năm từ việc bán tín chỉ carbon.
Giảm phát thải nhờ hệ thống metro:
Hệ thống metro sẽ giúp giảm sử dụng phương tiện cá nhân, đồng thời tạo ra một môi trường giao thông thuận lợi hơn cho người dân. Dự báo rằng tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên sẽ vận chuyển gần 40.000 lượt hành khách mỗi ngày vào năm 2025. Việc phát triển thêm 7 tuyến metro trong tương lai sẽ mở ra tiềm năng lớn cho TP HCM trong việc tạo và bán tín chỉ carbon.
Lắp đặt điện mặt trời:
Việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái các ga tàu điện không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn giảm chi phí vận hành cho hệ thống giao thông công cộng. Điều này cũng góp phần vào việc giảm phát thải khí nhà kính từ các hoạt động giao thông.
Những kết quả bước đầu từ dự an tín chỉ carbon
Theo ông Vũ Thái Trường, Quyền Trưởng Ban Biến đổi khí hậu và Môi trường UNDP Việt Nam, ngành giao thông vận tải tại Việt Nam phát thải khoảng 35 triệu tấn CO2 tương đương, chiếm 11% tổng phát thải quốc gia. Nếu không có các giải pháp hiệu quả, lượng phát thải này có thể tăng lên 88 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2030.
Trong khuôn khổ Dự án tín chỉ carbon thí điểm cho xe máy điện, UNDP đã hợp tác với Selex Motor để hoàn tất quy trình thẩm định quốc tế theo Tiêu chuẩn Vàng (Gold Standard). Dự án đã hỗ trợ phát triển bốn tiêu chuẩn kỹ thuật và tổ chức đối thoại chính sách cao cấp; thiết lập khung phát triển dự án tín chỉ carbon cho phương tiện giao thông điện; đồng thời nâng cao nhận thức cho cộng đồng với hơn 200 người tham gia các chương trình đào tạo về thị trường carbon và các giải pháp giao thông vận tải phát thải thấp.
Các khuyến nghị để phát triển thị trường tín chỉ carbon
Để tối ưu hóa hiệu quả của các giải pháp trên, cần xây dựng cơ chế hợp lệ phù hợp với Việt Nam. Ông Nguyễn Tiến Hải - Chuyên gia kỹ thuật tại Công ty Quản lý PoA Carbon, nhấn mạnh rằng việc thiết kế dự án thị trường tín chỉ carbon cần xác định mục tiêu và phạm vi dự án rõ ràng để xây dựng cơ chế hợp lệ.
Việt Nam cũng cần tăng cường học hỏi từ các dự án đã đăng ký thành công trên thị trường tự nguyện và các cơ chế mới để thúc đẩy sự phát triển của thị trường tín chỉ carbon.
Kết Luận
Với những giải pháp này, TP HCM không chỉ có thể giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn có cơ hội tạo ra nguồn thu từ tín chỉ carbon, góp phần vào chiến lược phát triển bền vững của thành phố trong tương lai. Những kết quả bước đầu từ dự án tín chỉ carbon sẽ là nền tảng quan trọng để tiếp tục mở rộng các sáng kiến tương tự trong lĩnh vực giao thông vận tải tại Việt Nam.
Comments